کاهش انتشار دی اکسید کربن نیازمند اراده سیاسی

 

زیست نیوز،مازیار دانیالی* - برای کند کردن آهنگ تغییرات آب و هوایی ناشی از فعالیت های انسان و جلوگیری از پیامدهای فاجعه بار گرمایش جهانی، باید از انتشار دی اکسید کربن نیروگاه های زغال سوز و دیگر آلاینده ها به اتمسفر جلوگیری شود. از آن جایی که به نظر نمی رسد در آینده نزدیک مصرف سوخت های فسیلی در سطح جهانی کاهش یابد، جداسازی و ذخیره کربن یکی از روش هایی است که برای کنترل تغییرات آب و هوایی مد نظر دارد.

اما این سناریو با پرسش بزرگی مواجه است: جداسازی و ذخیره کربن برای اجرا در سطح جهانی طی دهه های آینده تا چه میزان واقع بینانه و عملی بوده و گستردگی آن باید در چه اندازه ای باشد تا کاهش چشمگیر انتشار گازهای گلخانه ای را رقم بزند؟

به گفته دانشمندان، اگر اراده و انگیزه وجود داشته باشد، جداسازی و ذخیره کربن یکی از برترین راه حل های موجود برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای محسوب می شود. برای آن که دمای جهانی از مرز دو درجه سانتیگراد تا پایان قرن حاضر نسبت به دوران پیش از انقلاب صنعتی عبور نکند، غلظت دی اکسید کربن باید در محدوده 450 ذره در میلیون باشد. غلظت این گاز گلخانه ای سال گذشته و برای نخستین بار از مرز 400 ذره در میلیون عبور کرد.

تحقق چنین اهدافی نیازمند کربن زدایی عظیم است که به معنی نیاز به توسعه چشمگیر انرژی تجدیدپذیر فاقد هر گونه انتشار کربن، تاکید جهانی بر بهره وری انرژی و گزینه هایی مانند جداسازی گازهای منتشر شده از احتراق سوخت های فسیلی و دفن آنها در اعماق زمین و یا ذخیره در هر جای دیگری برای همیشه است. در حقیقت، نیروگاه های متکی به سوخت های فسیلی بدون تجهیزات جداسازی و ذخیره کربن باید به طور کامل از گردونه خارج شوند.

مجموع میزان کربنی که باید از انتشار آن به اتمسفر جلوگیری شود قابل توجه است. مجموع انتشار دی اکسید کربن اتمسفری فعلی در سطح جهان حدود 30 گیگاتن و یا 30 میلیارد تن در سال است. این رقم 10 برابر میزان نفتی است که روزانه در سراسر جهان جابجا می شود. بی تردید، انتظار نمی رود تا میزان انتشار فعلی را به صفر رسانده و یا یک فناوری به تنهایی قادر به انجام آن باشد، اما نمایی از اندازه مشکل را به ما ارائه می کند.

برای رسیدگی به چنین میزان عظیمی از دی اکسید کربن، یک فناوری کارآمد نیازمند جلوگیری از ورود یک گیگاتن دی اکسید کربن به اتمسفر در سال است. اگرچه فناوری جداسازی و ذخیره کربن می تواند این وظیفه را انجام دهد اما در مقیاس گسترده از پیشرفت خاصی برخوردار نبوده است. در روش جداسازی و ذخیره کربن دی اکسید کربن از نیروگاه های زغال سوز جذب شده، فشرده شده و به اعماق زمین تزریق می شود تا از ورود آن به اتمسفر برای همیشه جلوگیری شود.

البته چالش هایی در این زمینه وجود دارند. پرسش های بسیاری درباره چگونگی ذخیره دائمی و امن دی اکسید کربن در اعماق زمین مطرح هستند. پروژه های جداسازی و ذخیره کربن مشکوک به ایجاد زلزله در برخی مناطق بوده و نگرانی هایی درباره نشت دی اکسید کربن از سایت های ذخیره وجود دارد که می توانند با پیامدهای فاجعه باری همراه باشند.

اما برخی از دانشمندان معتقدند پیشرفت کند فناوری جداسازی و ذخیره کربن بیشتر به عوامل سیاسی باز می گردد تا پیشرفت های فناوری. آنها به این نکته اشاره دارند که در سراسر جهان آرایش های سنگی زیرزمینی بسیاری وجود دارند که برای ذخیره کربن مناسب هستند. در حقیقت، برای پیاده سازی این فناوری در سطوح جهانی و گسترده باید اراده سیاسی وجود داشته باشد زیرا همواره انتشار دی اکسید کربن به اتمسفر کم هزینه تر از فشرده سازی و ذخیره آن است.

نشت و زلزله های ناشی از ذخیره ی اکسید کربن در اعماق زمین نگرانی هایی هستند که باید از طریق پژوهش بیشتر، انتخاب مکان های مناسب برای پروژه های جداسازی و ذخیره کربن و نظارت کافی بر سایت ها به آنها رسیدگی شود. اما تا زمانی که چنین پرسش هایی پاسخ داده شوند، رسیدگی به تغییرات آب و هوایی باید از طریق کاهش مصرف و افزایش بهره وری انرژی صورت بگیرد.

*سردبیر زیست نیوز